-
1 pars
partis (изредка acc. im, abl. ī) f.1) часть (corporis, urbis C; civium Cs; diei Nep; de nobis, ex illis C)parte PM etc. и in parte Q — частью, отчастиmajor p. C — большая часть, большинствоdimidia p. C, Sl etc. — половинаtertia p. Cs — одна третьduae partes C — две третиtres partes Cs — три четвертиnovem partes Sl, Nep — девять десятыхmultis partibus C — во много раз, гораздоpartes facere C — делитьpartem facere Dig — составлять или получать частьpartes rei C — подробности, деталиmagnam (bonam) partem или magna (ex) parte Lcr, C, L etc. — в значительной частиex (in) parte C, Cs etc. — частью, частичноaliquā (ex) parte C, PJ — в некоторой части или в известном отношенииnullā (ex) parte O, Q — ни в какой степени, нисколькоnon minimam partem Lcr — не в малой степени или совсем нередкоdecem partes dicere Pt — уметь делить (числа) на десять, т. е. усвоить начатки арифметики2) участие, доляin parte alicujus rei esse L — принимать участие в чём-л.partem habere in (ex) aliquā rē C — быть участником чего-л.plus quam pro parte laborare O — работать больше положенного (т. е. изо всех сил)3) область, край (pagi partesque Cs; partes orientis C)in utramque partem или ab (ex) utraque parte Cs etc. — справа и слеваomnibus (in) partibus C, Cs etc. — везде, повсюдуquā ex parte? C — с какой стороны?, где?in eā parte C — тамquam in partem C — кудаin eam partem C — туда, перен. в том смысле (что) или с тем (чтобы)5) отношениеomni (ex) parte, in omnes partes C, omnibus partibus C , Cs или in (ab) omni parte C, O, L, H — во всех отношениях, совершенно, всецелоin utramque partem C etc. — в обоих случаяхnullam in partem C etc. — ни в каком отношенииin utramque partem (или in contrarias partes) disputare C — спорить за и против6) вид, род, раздел7) преим. pl. партия (partes optimatium et popularium C; partes Sullanae Nep)a parte alicujus esse C, Sl — быть на чьей-л. сторонеnullīus (neutrīus) partis esse (или se in nullam partem movere) C — быть нейтральным8) pl. театр. рольprimae partes Ter, C — главная рольalicujus partes agere C — играть чью-л. рольvocare ad partes aliquem J — выводить (изображать) кого-л. в литературном произведении9) pl. должность, обязанность, задача, долг ( partes imperatoriae C)defensionis partes suscipere (sibi sumere, obtinēre) C — взять на себя обязанности защитникаres est mearum partium или meae sunt partes C — это относится к моим обязанностям10) участник (Consus, p. ingens belli V)11) член ( partes corporis Sl)pars obscena( partes obscenae) O и naturae partes Ph — genitalia -
2 curtus
a, um1) укороченный, срезанный ( dolia Lcr); с отбитыми краями, выщербленный ( vasa J); слишком короткий ( pars aliqua CC)3) недостаточный, скудный ( res H)4) односторонний, однобокий ( sententia C) -
3 locus
ī m.(pl. loci отдельные места, отрывки из книг и loca места, связанные друг с другом, местности, области)loco movēre Ter, C — вытеснять, прогонятьlocum facĕre O etc. — освобождать (очищать) местоex (de) loco superiōre dicere C — говорить с возвышенного места, с трибуны, с ораторской кафедрыex aequo loco dicere C — говорить в сенате или вести частную беседуlocum habere C — иметь место, происходить, ноquo loci (quo loco) C, T — в каком месте, гдеubicumque locorum H — повсюду, где (где бы ни)(in) loco — на своём месте или уместно, кстати ( loco lecta poēmăta adjungĕre C), тж. вместо ( filii loco esse C) или словно ( aliquem diligĕre in fratris loco Ter)priore loco C — сначала, сперва, прежде всегоnunc meus l. est Sen — теперь моя очередь, ноnulla ars loco discitur Sen — ни одно искусство не может быть изучено на ходу (т. е. в путешествиях)2) служебное или общественное положение, пост, должность, звание, происхождение (senatorius C; loca consularia L)aliquem loco movere Cs — сместить (снять) кого-л. с должностиtenui L (obscuro, infĭmo, inferiore C) loco natus, тж. ignobĭlis loco T — незнатного (простого) происхождения3) воен. позиция (locum tenere, relinquere Cs; loco pellere bAfr)4) земельный участок, имение, поместье (l. est pars aliqua fundi Dig)5) местность, область или почва (natura loci Cs; loca ignōta, frigida, frumentaria Cs)suo loco pugnare Cs или pugnam facere Sl — сражаться в удобной местностиl. munitus Sl — укреплённый участок6) жилище, жильё ( locum sub terra facere Nep)l. lautiaque L — помещение и содержаниеloca tacentia V — мир безмолвия, т. е. подземный мир, преисподняяlaeti loci V — «жилище блаженных» ( место в загробном мире для праведников)7) (pl. loci, редко loca) раздел сочинения, глава, отрывок (multos poētarum locps ediscere, Q)8) предмет, тема, вопрос, пункт (is l. tractatus est ab eo in duobus libris Q)9) pl. основоположения, тезисы, принципыloci communes C — общие положения, но10) момент, времяinterea loci Pl, Ter — между темpost id locorum или postea loci Sl — вслед за темad id locorum Sl, L — до того (времени)ex hoc loco Pl или ad locum L — тут же, немедленно(in) loco — своевременно, вовремя ( dulce est desipere in loco H)11) случай, возможность, повод (alicujus rei, alicui rei или ad aliquid)hoc loco Pt — в данном случаеsi quis adhuc precibus l. V — если всё ещё я могу просить о чём-л.misericordiae locum relinquere Cs — сжалиться, смилостивиться12) положение, состояние, обстоятельства, условия (res erat eo loci C; pejore loco non potest res esse Ter)13) отношение -
4 contineo
con-tineo, tinuī, tentum, ēre [con + teneo]1)а) содержать, заключать (aliquid in se Lcr, C)relĭquum spatium mons continet Cs — остальное пространство занимает гораquod rem causamque continet C — то, в чём заключается сущность делаlinea, quae centum continet pedes Q — линия протяжением в сто футов(in) alvo c. C — носить под сердцем ( о беременных)б) pass. contineri складываться, состоять ( venis et nervis et ossibus C)2) держать (aliquid sinistrā manu CC; manum intrapallium O)3) задерживать, удерживать (aliquem a proelio Cs; aliquem in fide L; in officio, exercitum castris, in castris и intra castra Cs; Galliam in pace Hirt); сдерживать, обуздывать ( cupiditates C)c. se ab aliqua re C etc. — удерживаться (воздерживаться) от чего-л.c. se ab и in aliqua libidine Sl, C — не поддаваться страсти (владеть собою)contineo me, ne incognito assentiar C — я воздерживаюсь, ибо не могу согласиться с тем, чего не знаюc. se domi C — не выходить из домуmanūsc. a rixā Pt — не вмешиваться в дракуc. risum C — удерживаться от смехаc. se ab assentiendo C — не давать согласияc. gradum V — остановитьсяc. vocem (linguam) C — молчатьcontĭne te Pt — успокойсяc. animam C (spiritum CC) — затаить дыхание4) подавлять, скрывать ( dolorem L)c. dicta C — не разглашать сказанного5) задерживать6)а) удерживать в повиновении (Macedonas L; exercĭtum C — ср. 3. и 7.; omnem regionem Cs; Etruriam metu L); держать в плену или взаперти (aliquem vinculis Su; beluas saeptis C)catulos catēnis c. Col — держать собак на цепиб) брать в кольцо, окружать (equitatum, hostes L)7) держать, содержать, обнимать, охватывать ( vitam omnem C)montibus (moenibus C) contineri Cs — быть окружённым (окаймлённым) горами (стенами)c. exercitum L — не распылять (не распускать) войска8) сохранять ( rem publicam C); соблюдать, оберегать ( jura C); поддерживать, сохранять ( veterem disciplinam Fl)9) сдерживать, скреплять ( fracturam manu CC); соединять, связывать (vulnus, sc. sutura CC)pons fluminis oppidum continet Cs — мост через реку соединяет обе части городаpars oppidi, mari disjuncta, ponte continetur C — отделённая морем часть города соединяется посредством мостаalicujus hospitio contineri Nep — быть связанным с кем-л. узами гостеприимстваcognatione quādam inter se illae artes continentur C — эти искусства связаны друг с другом каким-то родством10) pass. contineri быть окружённым, ограничиваться -
5 censeo
I suī, sum, ēre1) определять цену, оценивать (rem, praedia C)2) придавать значение, ценитьvirtus suo aere censetur Sen — ценность добродетели — в ней самой3) производить опись, инвентаризировать, переписывать, учитывать, производить оценку (имущества римск. населения для разбивки его на податные категории, так наз. трибы)c. populi aevitates pecuniasque C — производить учёт населения по возрастам и имущественному положениюc. aliquem C — производить цензовый учёт чьего-л. имуществаcapite censi Sl — учитываемые лишь персонально, т. е. беднейший класс граждан (неимущие)in qua tribu ista praedia censuisti? C — по какой трибе ты дал сведения об этих недвижимостях? (т. е. к какой податной категории ты отнёс эти недвижимости?)quo cognomine (или nomine) censēris? VM, Ap — как ты себя именуешь? (кем себя считаешь?)hoc domui debes, de qua censēris O — этим ты обязан семье, к которой себя относишь (к которой принадлежишь)censeri aliquā re Sen, PJ etc. — оцениваться на основании чего-л.5) полагать, думать, считать, высказывать мнение, тж. советоватьvultisne eamus? — Censeo, eamus Ter — не хотите ли пойти? — Пожалуй, пойдёмcaptivos esse reddendos c. C — высказаться за то, что пленных следует возвратитьpars deditionem, pars eruptionem (sc. faciendam) censebant Cs — часть высказывалась за сдачу, часть за вылазку6) решать, определять (о сенате; о народе = jubere)quae patres censuerunt, vos jubete L — утвердите то, что решили сенаторыut celeriter perrumpant, censent Cs — они решают совершить быстрый прорывc. alicui triumphi insignia T — присудить кому-л. триумфальные почестиII cēnseo, —, —, ēre (= succenseo) -
6 multus
a, um (compar. plūs, plūris, pl. plūres, plura, редко pluria; superl. plūrĭmus, a, um)1) многочисленный (anni, proelia C; terra multarum urbium et montium C; multi homines C и multi hominum PM)multi C etc. — толпа, массы2) большой, значительный (labor, fama C; multa pars mei vitabit Libitinam H); высокий (pretium C, Sl); полный ( libertas H); многообразный (ars VF; mortis imago V); богатый событиями, содержательный ( vita QC); обильный (sanguis C, L; lectio O); обширный ( pars Europae L); палящий, знойный (sol PM, Su); сильный ( ignis Cs)3) глубокий, безмятежный ( pax T)5) неминуемый ( mors V)multo die Cs — поздно днёмad и in multam noctem Cs, C — до поздней ночи, но7) раннийmulto mane C — рано утром8) пространный, обстоятельный, подробный (sermo, orator C)9) неутомимый (in proelio Fl); усердный, неослабный ( virtus V)10) частый, многократный, широко распространённый ( opinio AG)multum est C — часто говорят (приходится слышать), но тж. V важно, имеет большое значение11) назойливый, надоедливый ( in aliquā re C)homo m. et odiosus Pl — надоедливый болтун12) искренний, сердечныйdicito ei multam meis verbis salutem Pl — передай ему мой сердечный привет. — см. тж. multum -
7 certus
известный, а) определенный: certa s. certi stipulatio, стипуляция, предмет, которой точно определен (1. 68. 74 D. 45, 1. 1. 118 § 2 eod.); также certus s. cerli contractus (1. 1 § 6 D. 13, 5. 1. 18 pr. D. 46, 4);certum condicere, petere, certi condictio (1. 6 D. 12, 1. 1. 9 eod. 1. 1 D. 13, 3);
c. summae debitor dictus (1. 5 D. 18, 4);
c. summa compromissa (1. 28 D. 4, 8);
c. nummos stipulari (1. 37 D. 45, 1);
c. corpus in stipulationem deducere, legare, etc. (1. 10 D. 46, 4. 1. 26 § 1. 1. 47 § 1 D. 30. 1. 10 D. 34, 2);
c. quantitatem legare, debere (1. 3 § 6 D. 33, 1. 1. 18 § 4 D. 33, 7);
speciem relinquere (1. 34 § 5 D. 30);
c. partem heredit. legare (1. 8 § 5 D. 31);
c. pondus, genus argenti legare (1. 1 § 1 D. 34, 2);
penus c. cum vasis c. legata (1. 2 D. 33, 9);
c. hominem emere, debere (1. 17 D. 40, 12. 1. 23 D. 45, 1);
c. pretium habere (1. 7 § 2 D. 18, 1);
c. pars fundi, часть физическая, прот. идеальной, pars pro indiviso (1. 25 D. 7, 4. 1. 6. D. 8, 1);
c. locus прот. "pro ihdiviso portio fundi" (1. 1 D. 21, 2);
c. loco (в определенном месте, напр. исполнить обязательство) dari oportere, dare promittere, sese soluturum obligare (rubr. D. 13, 4. tit. C. 3, 18);
c. loco vel tempore reddere commodatum (l. 5 pr. D. 13, 6);
ad c. usum. с. temporibus uti aliqua re (1. 25 D. 15, 1);
c. tempus прот. infinitum (1. 91 D. 35, 1);
dies certa, veluti Calendis Januariis centesimis (1. 21 pr. D. 36, 2);
c. aetas (1. 23 § 3 D. 40, 5);
c. personae прот. incertae, omnes, genus personarum (1. 21 § 1 D. 4, 6. 1. 4 D. 34, 5. 1. 39 pr. D. 35, 1. 1. 220 pr. D. 50, 16);
certi прот. omnes (1. 8 pr. D. 10, 3);
c. familia (urbana aut rustica) прот. universa (1. 65 pr D. 31);
ex c. uxore natum scribere heredem (1. 28 § 2 D. 28, 2);
c. procurator (1. 2 D. 3, 3);
tutor cert. rerum vel causarum (1. 12 D. 26, 2);
c. conditione muneribus se adstringere (1. 2 pr. D. 50, 6);
c. lege donare (1. 22 C. 8, 54), in arbitrum compromissum, ut с. sententiam (решение, постановленное сторонами) diceret (1. 19 pr. D. 4, 8);
certae solennesque actiones, иски, предъявленные в точно определенных, торжественных формулах (1. 2 § 6 D. 1, 2); с. condemnatio (1. 59 § 2 D. 42, 1);
certum confiteri (1. 6 pr. D. 42, 2);
certam continuamque possessionem habere, о вещных, сельских сервитутах (1. 14 pr. D. 8, 1);
b) истинный, верный, несомненный: certo certius est (1. 17 pr. D. 26, 2. 1. 38 § 5 D. 45, 1. 1. 28 § 5 D. 5, 1);
res c. et indubitata (1. 1 D. 2, 15);
vera et e. scientia (1. 76 D. 50, 17);
c. jure utimur (1. 10 § 1 D. 2, 11. 1. 49 pr. D. 30);
certi, certissimi juris esse (1. 37 § 1 D. 4, 4. 1. 2 C. 4, 8);
c. status esse (1. 2 § 3 D. 38, 7);
mater semper certa est, etiamsi vulgo conceperit (1. 5 D. 2, 4);
certe (adv.), верно, без сомнения (1. 52 § 2 D. 9, 2); по крайней мере (1. 6 § 12. 1. 8 pr. 1. 38 D. 3, 5. 1. 29 § 1 D. 21, 2); с) не сомневаться в чем, наверно рассчитывать на что, qui agit, certus esse debet etc. (1. 42 D. 50, 17);
certus accusationis (1. 14 D. 37, 1);
certiorem facere aliquem, извещать (1. 1 § 1 D. 21, 1. 1. 16 § 4 D. 26, 2);
d) быть осторожным: certius et modestius esse (1. 14 § 3 D. 23, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > certus
-
8 avidus
a, um [ aveo II \]1) жадный, алчный, жаждущий, падкий (alicujus rei, ad aliquam rem, in aliqua re)a. cibi Ter — прожорливыйa. pecuniae QC — сребролюбивыйa. sermonum T — разговорчивый, любящий поговоритьa. laudis C и gloriae QC — честолюбивыйa. novarum rerum Sl — жадный до новшествa. ad pugnam L — воинственный2) кровожадный ( tigris Lcn)3) неутолимый ( sitis M); дикий, ненасытный ( libīdo Vr); всепожирающий ( ignis O)4) страстный, пламенный, пылкий (duces Sl; legiones T)5) обширный, широко раскинутый (pars, sc. caeli Lcr) -
9 dissero
I dis-sero, sēvi (редко seruī ap. Macr). situm, ereсеять, рассеивать ( semina Col); сажать врозь ( lactūcam Col); рассаживать, расставлять ( taleas Cs)перен. распространять ( pars animae per totum dissita corpus Lcr)II dis-sero, seruī, sertum, ere1)а) разбирать, обсуждать2) подробно говорить, рассуждать ( cum aliquo de aliqua re C)seditiosa d. T — произносить зажигательные речи (подстрекать к мятежу) -
10 expers
pertis adj. [ex + pars ]1)а) не принимающий участия, непричастный, не имеющий отношения (alicujus rei Ter, C etc., реже aliquā re Pl, Sl)thalami e. V — обречённый на безбрачие2) несведущий ( litterarum Graecarum Nep); лишённый, не имеющий ( eruditionis C)3) неподверженный ( periculorum C)e. omnis curae L — беззаботныйe. metū Pl — бесстрашныйe. culpae Su — невинныйvinum maris e. H — чистое вино ( без примеси морской воды) -
11 infrequens
īn-frequēns, entis1) нечастый, редкий ( usus AG)sum Romae i. C — я редко бываю в Риме2) неусердный ( cultor deorum H)3) неполный числом, малочисленный ( copiae Cs)senatus i. C — малолюдное (и неправомочное) заседание сената4) малопосещаемый, малолюдный, малонаселённыйcausa i. C — дело, которое слушают немногие (т. е. незначительное)infrequentissima (sc. loca) urbis L — наименее населённые части города5) бедный, небогатый ( aliquā re)pars urbis i. aedificiis L — слабо застроенная часть городаsigna infrequentia( armatis) L — знамёна, вокруг которых группируется мало солдат6) несведущий, неопытный (i. vocum Latinarum AG) -
12 novus
a, um1) новый ( navis L); ранний (aestas Sl, V); вновь сформированный, только что набранный ( legio C); вновь избранный ( consul L); молодой ( arbor Col); юный ( aetas O); недавно сжатый ( frumentum C); свежий ( lac V)n. marītus Pl, Vr etc. — новобрачныйn. (miles) Sl, L etc. — новобранецres novae C etc. — нововведения, новшества, тж. перемены, переворотrebus novis studere C, Cs (novas res moliri VP) — замышлять переворотhomo n. C, Sl etc. — человек без роду и племени, незнатного происхождения, выскочка или первый в семье, занявший курульную должность2) небывалый, неслыханный, невиданный, беспримерный (crimen C, V; monstra H); необычный ( genus pugnae Cs); редкий, редкостный (immanitas, exemplum C)3)а) неопытный; не привыкший, непривычный (aliquā re, alicui rei или ad aliquid)n. dolori Sil — никогда не испытывавший болиnova ferre jugum cervix Sil — шея, непривычная к ярмуб) необъезженный (equus C, O)4) второй, другойn. Decius H — второй Деций (т. е. такой же самоотверженный патриот)5) superl. novissimus крайний, последний или тыловой, заднийnovissimum agmen или novissimi Cs etc. — арьергард -
13 secretus
sēcrētus, a, um [ secerno ]1) особый, отдельный ( secretis vocabulis appellari Vr); отделённый, изолированный, далёкий (locus a tumultu s. L); лишённый ( aliquā re и alicujus rei Lcr); отдалённый, удалённый, одинокий (pars domūs O; in locum secretiorem venire Pt); безлюдный ( silva O)2) тайный, скрытый, сокровенный (cogitationes, libidines T)3) редкий, малоупотребительный (s. extra vulgarem usum positus Q)4) жадный до чужих тайн ( auris H) -
14 traho
1)а) тащить, тянуть ( plaustra per montes V); таскать, влечь ( aliquem crinibus V)per me ista pedibus trahantur погов. C — по мне, пропади оно пропадомб) волочить ( Hectorem circum Pergăma O); вести за собой ( exercitum L); с трудом передвигать ( genua aegra V); вытаскивать ( ex puteis aquam C); увлекать, мчать (limum arenamque Sl; trahi studio laudis C)2)а) притягивать ( magnes ferrum trahit Sol); привлекать, вовлекать, склонять ( in suam sententiam L)trahit sua quemque voluptas V — каждого влечёт своё удовольствие, т. е. у всякого свой вкусad Poenos rem t. L — быть настроенным в пользу Карфагенаб) втягивать, завлекать ( Teucros in proelia V)ne pars sincēra trahatur O — чтобы и здоровая часть не оказалась вовлечённой, т. е. поражённой3) отнимать ( partem doloris L); утаскивать, уносить ( praedas L); грабитьt. et rapere Sl — грабить и расхищать4) вытаскивать, вынимать, извлекать (ferrum a, de и e vulnere или corpore O)5) стягивать ( vincla galeae O)t. vultum O — хмуритьсяt. vela V — убирать паруса6) вытягивать, удлинять ( digitos pedum O)t. lanam J — прясть шерсть7) тянуть в разные стороны, раздирать ( factionibus trahi T)8) расточать, растрачивать (pecuniam omnibus modis Sl)9) распределять, делить ( laborem sorte V)10) влечь за собой, причинять, вызывать ( ruinam V)11) отвлекать, отклонять (aliquem ab incepto Sl)12) втягивать (в себя), пить ( pocula fauce H); всасывать ( sucum e terra C); впивать, вдыхать (odorem naribus Ph; auras ore O)suspiria t. difficulter Aug — тяжело дышать13) присваивать (себе), захватывать (regnum L; t. in se munia senatus T); приписывать ( decus alicujus rei ad aliquem L)t. gratiam sibi Just — требовать себе благодарностиt. in se crimen O — брать вину на себяomnia non bene consulta in virtutem trahebantur Sl — всё плохо обдуманное приписывалось доблести14) испускать, издавать ( vocem imo a pectore V)15) выводить, вести ( originem ab aliquo PM)16) извлекать, перенимать, усваивать ( multum ex moribus Sarmatarum T)17) принимать, усваивать, получать (nomen ab aliquo C, O; colorem V, O; molestiam ex aliqua re C); приобретать ( lapidis figuram O)18) обдумывать, обсуждать, взвешивать ( rationes alicujus rei Sl)t. animo или cum animo suo Sl — обдумывать, размышлять19) проводить ( noctem sermone V); влачить ( vitam Ph)t. moram O — тянуть, медлитьt. quiētem Prp — отдыхать, спатьt. laborem V — долго трудиться20)а) откладывать ( omnia Sl); затягивать ( aliquid in serum L)21) растягивать, протяжно произносить ( verba Sil)22) тянуться, длиться ( decem annos Fl) -
15 aliquis
1) какой-нибудь, aliqui, некоторые (1. 10 pr. D. 1, 16. 1. 4 pr. D. 2, 1. 1. 22 D. 3, 5. 1. 96 § 1 D. 50, 16);aliquid, что-нибудь (1. 1 § 2 D. 2, 10. 1. 7 D. 2, 12. 1. 8 § 3. 1. 35 pr. D. 3, 5. 1. 22 D. 4, 2. 1. 5 D. 22, 2. 1. 71 § 4 D. 29, 2. 1. 2 D. 47, 4. 1. 3 § 2 D. 47, 9);
aliqua pars (§ 6 J. 2, 14);
aliquo pluris (1. 2 § 26 D. 1, 2);
2) = alius guis, кто-нибудь другой (1. 52 pr. D. 19, 1. 1. 6 § 3 D. 40, 7).aliquo loci, где-нибудь. (1. 1. D. 18, 7).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > aliquis
-
16 esse
1) s. edere, есть (1. l § 4 D. 19, 1. 1. 3 § 1-3 D. 33, 9. 1. 19 § 10 D. 34, 2);esus, ядение, еда: penu legata contineri, quae esui potuique sunt (1. 3 pr. § 1 D. 33, 9);
esca, пища (1. 19 § 12 D. 34, 2);
escaria (sc. vasa), столовая посуда (1. 3 § 3 D. 33, 10);
argentum escarium s. escale, сереб. посуда (1. 8 eod. 1. 19 § 12. 1. 32 § 2 D. 34, 2);
esculentus, съестной (1. 18 D. 1, 18. 1. 3 § 3 D. 33, 9);
2) быть;penus escul. (1. 3 § 2 eod.).
a) как вспомогательный глагол (1. 34 § 1. 2 D. 34, 2. 1. 123 D. 50, 17);
b) как сказуемое, heres esto, heredes sunto (1. 142 eod.);
damnas esto (см. damnas);
c) находиться, быть в положении, состоянии: esse in causa aliqua, in pari, in duriore loco (1. 1 D. 2, 9);
in potestate - sui iuris esse (l. 1 D. 1, 6), esse in servitute, libertate (1. 4 D. 1, 1. 1. 10 D. 40, 12);
in possessione (1. 10 § 1 D. 41, 2), in concubinatu (1. 2. 3. D. 25, 7);
in sententia alicuius esse, быть согласно с мнением кого-нб. (1. 60 D. 29, 2);
d) быть, пребывать: Romae, Capuae esse (1. 2 § 8 D. 2, 11. 1. 30 § 5 D. 32);
ibi csse, ubi etc. (1. 7 D. 33, 1);
eo loci esse (1. 199 D. 50, 16);
esse cum aliquo (1. 5. 13 § 2 D. 34, 1), circa aliq. (1. 33 D. 12, 1); е) = быть в самом деле, существовать, жить, nondum esse, nec sperari (1. 10 pr. D. 26, 2);
res, quae est;
ius, quod est (1. 1 D. 50, 17), si nihil sit in peculio (1. 6 § 6 D. 3, 5);
si ager ita corruerit, ut nusquam sit (1. 15 § 2 D. 19, 2);
si quid sit, quod imputetur (1. 2 § 8 D. 2, 11);
f) происходить: provincia, unde es, ubique moraris (1. 11 C. 5, 62);
g) заключаться, состоять: in dofe esse (1. 18 § 4 D. 23, 3);
nolle rerum suarum esse aliquid (§ 47. J. 2, 1); (1. 19 § 5 D. 34, 2);
amplius quam in facultatibus est (1. 10 D. 40, 9); (1. 13 D. 40, 1);
h) быть чьим, принадлежать;
totum meum esse, cuius non potest ulla pars dici alterius esse (1. 25 pr. D. 50,16);
desinere esse alicuius (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 71 D. 1, 2);
universitatis esse (1. 6 § 1 D. 1, 8);
i) иметь место, служить кому, actionem competere esseve oportet (1. 10 pr. D. 42, 8), (1. 6 § 7. 1. 9. 42 D. 3, 5);
nullam esse actionem (1. 34 D. 1, 7);
provocatio est ab aliquo (1. 2 § 16 D. 1, 2);
eius est, non velle, qui potest velle (1. 3 D. 50,17), (1. 102 § 1 eod.);
vix est, ut non videatur (1. 40 D. 41, 1);
pro qua sententia est, quod etc. (1. 1 § 10 D. 3, 1);
k) означать, обозначать: "in eadem causa" quid sit, vdeamus (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 4 D. 1. 1);
nihil est aliud hereditas, quam etc. (1. 24 D. 50, 16);
palam est coram pluribus (1. 33 eod.);
probrum et obprobrium idem est (1. 42 eod.);
penes tu amplius est, quam apud te (1. 63 eod.);
aliud est capere, aliud accipere (1. 71 pr. eod.); 1) для означения цены, стоить: quanti id iu eo anno plurimi fuit (1. 2 pr. D. 9, 2);
m) est, следует = licet: est exemplum capere (1. 11 § 2 D. 36, 1).
См. также в других словарях:
NUPTIALES — Mores ritusque prae cipui apud Ebraeos, Paganos et Christianos, sollennes sunt contrahendi nubendique formulae, Arrarum item ac pretii Nuptialis, Annulique ac Coronarum usus, Benedictiones et Sacra Nuptialia, Tempora demum. quibus celebritas… … Hofmann J. Lexicon universale
SACRIFICIUM — Hebr. Gap desc: Hebrew et Gap desc: Hebrew Graecis δῶρον et θυςία, quae coniunguntur Psalmo 40. v. 6. erat in V. Test. oblatio religiosa, quâ Sacerdotis ministeriô res aliqua Deo sacrificabatur et sollenni ritu destruebatur, in symbolum cultus… … Hofmann J. Lexicon universale
ADVOCATUS Ecclesiae Spelmanno duplex — alius causarum Ecclesiae, alius soli: Hic haecditartus, ille dativus. Causarum Advocati a Principe dabantur, ad respondendum in colloquiis iudicialibus, Can. 99. Synod. Carthag, Post Consulatum Stiliconis inducta est Advocatiorum defensio, pro… … Hofmann J. Lexicon universale
ALLOBRYGES — Ptolemaeo, Polybio l. 30. c. 50. aurem Α᾿λλόβριγες ἔθνος δυνατώτατον Γαλατικὸν Vocat Steph. Horat. in Epod. Od. 16. Novisque rebus insidelis Allobrox. Iuvenalis Sat. 7. v. 214. de Rusfo. Ruffum, qui toties Ciceronem Allobroga dixit. De origine… … Hofmann J. Lexicon universale
NEOBURGUM — I. NEOBURGUM oppid. Brisigaviae, ad Rhenum, medium inter Brisacum ad Boream, et Basileam ad Austream, sub Austriacis; Newenburg. Ibi obiit 1639. Bernardus, Dux Veimariensis, vir fortitudine et victoriis commendatissimus. A Gallis in cineres… … Hofmann J. Lexicon universale
RUPERTUS — I. RUPERTUS Abbas Tuitiensis, scientiâ et pietate celebris, Obiit A. C. 1135. scripsit libros 42. de Trinitate, Commentarios, tractatus Theologicos, et aliquot Sanctorum vitas. quae omnia duob. voluminibus prodierunt, Coloniae, Lovanii et… … Hofmann J. Lexicon universale
TEMPLUM fortunae Praenestes — fuit alias celebertimum, et ipsô Syllâ vetustius, prope Praenestem urbem Latii. Sed et huius nostris temporibus pars aliqua spectanda simulque admiranda temanet in crypta quadam, quae ad inferiores cellas aedium Episcopi abscondita est. Illius… … Hofmann J. Lexicon universale
ITALIA — I. ITALIA apud vetustissimos Scriptores, Brutiorum proprie regio est, quam Phoenices dixêre Itariam, quasi Piceariam, propter picis copiam praestantiamque, ut Bochart, erudite demonstrat. Vide eum Parte prior. l. 2. c. 26. ut et quae dicta suo… … Hofmann J. Lexicon universale
Marsilio de Padua — (1275 80 1342 43) fue un filósofo italiano, pensador político, médico y teólogo. Nació en Padua de una familia de jueces y notarios. Su padre, Bonmatteo de Maianardini, fue notario de la Universidad de Padua. El año de su nacimiento es incierto.… … Wikipedia Español
GERMANIA inferior proprie dicta a recentiorib. quae aliter Belgium — Gallis le Pais Bas, incolis Nederlant dicitur: et in ea sunt 17. provinciae. Eius pars Borealis seu trans Rhenum erat alias in Germania, pars autem Australis et cis Rhenum erat portio Galliae Belgicae; nunc a Germanis omnino separatur. Ex his… … Hofmann J. Lexicon universale
partie — vuyde et entiere, et sans y toucher, Vacua et integra pars. La quotte partie afferant à un chacun de la compagnie, Pars virilis. Une partie de ceux qui regardent, Pars spectatorum. Ce que fait une partie de nos argentiers, Quod partim nostri… … Thresor de la langue françoyse